Σχήμα προστασίας ενεργητικού

Από τις αρχές Οκτωβρίου οι τράπεζες βρίσκονται ξανά, μετά από μια σχετικά ήρεμη διετία, στο μάτι του κυκλώνα. Ο κεντρικός τραπεζίτης της χώρας είναι εξαφανισμένος, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης έβγαλε εγκαίρως την ουρά του και η υπόλοιπη κυβέρνηση κάνει ότι μπορεί για να σώσει την παρτίδα. Φιλικά προσκείμενα στο Μαξίμου έντυπα κάνουν λόγο για κερδοσκοπικά παιχνίδια σε βάρος των τραπεζών. Τα ίδια δηλαδή που ακούγαμε πριν από έξι μήνες για τη folliefollie…

Από την αρχή της κρίσης όλοι υποπτευόμασταν ότι οι ισολογισμοί των τραπεζών περιείχαν πολλούς κρυμμένους σκελετούς στα ντουλάπια τους. Πολλούς περισσότερους από ότι παραδεχόταν οι ίδιες οι τράπεζες. Κάθε ανακεφαλαιοποίηση υποσχόταν να λύσει οριστικά το πρόβλημα, όλοι όμως γνώριζαν ότι σε λίγο καιρό μια ακόμη ανακεφαλαιοποίηση θα γινόταν απαραίτητη. Όσο δε η ελληνική οικονομία συνέχιζε να κινείται σε ρυθμούς τουλάχιστον 25% χαμηλότερους από τα προ κρίσης επίπεδα η κατάσταση δεν πρόκειται να βελτιωθεί.

Οι όροι της κάθε ανακεφαλαιοποίησης ήταν όλο και χειρότεροι για το δημόσιο, όσο η κρίση βάθαινε. Το αποκορύφωμα έφτασε όταν στο τέλος του 2015 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κατόρθωσε να παραδώσει τον έλεγχο των τραπεζών σε μετόχους, οι οποίοι είχαν συνεισφέρει λιγότερο από το 1/10 της συμμετοχής του δημοσίου. Η έξοδος της χώρας από το καθεστώς στενής επιτήρησης όμως δε σημαίνει ότι τα πράγματα δείχνουν ευοίωνα για τις τράπεζες. Παρά το γεγονός ότι πέρασαν με επιτυχία τα stresstestsαυτό δε σημαίνει αυτόματα ότι είναι υγιείς. Αν κάτι έχουμε διδαχθεί από τις χρεοκοπίες των τελευταίων ετών είναι ότι μέχρι την τελευταία στιγμή όλες οι αξιολογήσεις είναι θετικές και καμία ελεγκτική αρχή δεν εντοπίζει προβλήματα. Τα stresstestτης ΕΚΤ βέβαια αποτελούν μια κατηγορία από μόνα τους. Έχουν σχεδιαστεί περισσότερο για να καθησυχάσουν τις αγορές παρά για να εντοπίσουν υπαρκτά προβλήματα.

Παρά την επιτυχία τους στα stresstestκανένας δεν πείθεται για την κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών και σίγουρα οι αγορές έχουν από καιρό προεξοφλήσει μεγάλες απώλειες.

Η τεράστια πτώση των τραπεζικών μετοχών από το 2008 και μετά είναι φανερή. Ο εκμηδενισμός των αξιών των τραπεζών την περίοδο 2008-2015 κρύβει την τεράστια πτώση που συντελέστηκε από το 2015 μέχρι σήμερα, όπως επίσης και η δυσανάλογα μεγάλη πτώση της μετοχής της Τράπεζας Πειραιώς κρύβει την μικρότερη, η αλήθεια είναι καθίζηση των υπολοίπων τραπεζών. Όσο για μια πιθανή ανάκαμψη; Αυτή σίγουρα δε φαίνεται πουθενά στον ορίζοντα και οι προοπτικές ανάκτησης των απωλειών είναι σίγουρα υπό του μηδέν.

Πιο πιθανό είναι ότι σε λίγα χρόνια από τώρα θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε ένα ακόμη διάγραμμα που θα ξεκινάει από τα μέσα του 2018 για να αναδείξουμε την νέα μεγάλη πτώση που έρχεται …

Η κυβέρνηση από την πλευρά της βρίσκεται σε αδιέξοδο. Μία ακόμη ανακεφαλαιοποίηση πριν από τις εκλογές θα αποτελούσε πολιτική αυτοκτονία. Επιπρόσθετα μια ακόμη απλή ανακεφαλαιοποίηση δεν είναι στα χαρτιά. Η νέα πολιτική της ΕΕ δεν προβλέπει ανακεφαλαιοποίηση χωρίς να προηγηθεί κούρεμα καταθέσεων και μετατροπή ομολογιών σε μετοχές, το λεγόμενο bailin, κατά τα πρότυπα της Κύπρου. Η Ελλάδα δεν είναι βέβαια Κύπρος με την πλειοψηφία των καταθετών να είναι αλλοεθνείς που δεν ψηφίζουν και δεν κατοικούν στο νησί. Ένα πιθανό κούρεμα καταθέσεων θα προκαλούσε κατάρρευση της κυβέρνησης και πιθανό αφανισμό του κυβερνώντος κόμματος στα πρότυπα του ΠΑΣΟΚ.

Η λύση που προκρίνεται για την ώρα είναι η δημιουργία μιας «κακής τράπεζας», μιας λεγόμενης και badbank. Και το όνομά της … Σχήμα προστασίας ενεργητικού. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να προσφέρει εγγυήσεις για κομμάτι των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών. Στην πράξη αυτό το κομμάτι θα περιλαμβάνει δάνεια, τα οποία δεν έχουν την παραμικρή ελπίδα αποπληρωμής και ούτε τα πιο ριψοκίνδυνα fundsδεν αγγίζουν.

Η κρατική εγγύηση αυτών των πακέτων δανείων θα επιτρέψει στις τράπεζες να τα ξεπουλήσουν σχεδόν στην ονομαστική τους αξία, σε αντίθεση με ένα μόλις 5-10% που θα προσδοκούσαν σε διαφορετική περίπτωση. Σαν αντάλλαγμα το κράτος δε θα λάβει τίποτε, ούτε προνομιούχες, ούτε κοινές μετοχές, ούτε καν τα cocosπου είχαν σκαρφιστεί κάποια τραπεζικά στελέχη στο παρελθόν. Το αντίθετο, θα έχει ξοδέψει το λεγόμενο «μαξιλαράκι» που θα διασφάλιζε την επιτυχή έξοδό μας στις αγορές (λέμε τώρα …) σε μια ακόμη μαύρη τρύπα.

Με ποιο τρόπο όμως θα παρακαμφθεί ο σκόπελος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία σίγουρα θα θεωρήσει αυτές τις εγγυήσεις παράνομη κρατική ενίσχυση, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε. Η επιτροπή όμως έχει λάβει περίεργες αποφάσεις πολλάκις στο παρελθόν …