Κάτι τρέχει … με τη Eurobank

Κατά τη συζήτηση του πολυνομοσχεδίου «Μέτρα στήριξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο εφαρμογής του ν. 4046/2012 και άλλες διατάξεις» (ν.4254/14), το οποίο ψηφίστηκε τελικά στις 30 Μαΐου 2014, παρουσιάστηκαν πολλαπλές αντιδράσεις. Εκτός από τα διαρθρωτικά μέτρα, αμφιβόλου αποτελεσματικότητας, που ψηφίστηκαν μεγάλες αντιδράσεις προκάλεσαν οι διατάξεις για τις τράπεζες. Δε θα σταθούμε στη στάση της αντιπολίτευσης, η οποία ήταν αντίθετη από την αρχή στον τρόπο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, αλλά στη στάση του πρώην πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου, ο οποίος επίσης καταψήφισε τις διατάξεις για τις τράπεζες. Τι αναφέρει λοιπόν το εν λόγω νομοσχέδιο;

Αναφέρει ότι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας μπορεί να πουλήσει τις μετοχές των τραπεζών που έχει στη διάθεσή του σε τιμές χαμηλότερες από τις τιμές κτήσης. Αρχικά όταν το ταμείο ιδρύθηκε και τέθηκαν οι όροι της Β’ ανακεφαλαιοποίησης (η πρώτη είχε γίνει από την κυβέρνηση Καραμανλή) η κυβέρνηση προσπάθησε να πείσει την ελληνική κοινωνία ότι το δημόσιο θα έβγαινε κερδισμένο από αυτή την κίνηση μακροπρόθεσμα. Για να καθησυχάσει το λαό είχε βάλει όρο στη συστατική πράξη του ταμείου, ότι αυτό δε θα μπορεί να πουλήσει τις μετοχές που θα λάμβανε με ζημία. Αυτή η πρόβλεψη ήταν τότε εντελώς ανεδαφική. Είχαμε στιγματίσει και στο παρελθόν την παράνοια εκείνης της ανακεφαλαιοποίησης, όταν οι ιδιώτες κράτησαν τη διοίκηση των τραπεζών τους με λιγότερο από το 15% των μετοχών, όταν το κράτος έβαζε το 85%. Μία μόνο τράπεζα δε μπόρεσε τότε να βρει ούτε το 10% των κεφαλαίων που απαιτούνταν και κατέληξε εξ’ ολοκλήρου στο ΤΧΠΣ. Η Eurobank.

Μόλις ένα χρόνο μετά αποδεικνύεται ότι εκείνη η ανακεφαλαιοποίηση δεν ήταν αρκετή. Οι τράπεζες, άλλη περισσότερο, άλλη λιγότερο έχουν περαιτέρω κεφαλαιακές ανάγκες. Η Alpha και η Πειραιώς κατέφυγαν σε ιδιώτες επενδυτές. Η Eurobank, η οποία έχει και τις μεγαλύτερες κεφαλαιακές ανάγκες, απόδειξη ότι σίγουρα κάτι παραπάνω ήξερε ο Λάτσης που την άφησε στο ΤΧΠΣ, είναι που δημιουργεί τον μεγαλύτερο προβληματισμό. Προφανώς η τράπεζα απέκρυψε αρκετές από τις μαύρες τρύπες της πριν από ένα χρόνο και τώρα ζητάει σημαντική ενίσχυση, η οποία μπορεί να φτάνει τα 3 δις ευρώ.

Εν τω μεταξύ έχουν αρχίσει να ενδιαφέρονται ιδιώτες επενδυτές για την τράπεζα, είτε αρχικά για να αγοράσουν τις μετοχές που κατέχει το ταμείο, είτε για να συμβάλουν στις τωρινές κεφαλαιακές της ανάγκες. Τι σημαίνει όμως κάθε μια από τις δύο αυτές περιπτώσεις. Το ταμείο συνέβαλε περίπου με 6 δις στις κεφαλαιακές ανάγκες της Τράπεζας και κατέχει τώρα ποσοστό άνω του 95%. Η κεφαλαιοποίηση όμως της τράπεζας έχει πέσει στα 2,5 δις. Αν ιδιώτες αγοράσουν ποσοστό της τράπεζας από το ταμείο, το ταμείο θα υποστεί σημαντικές απώλειες. Αυτή η σκέψη εγκαταλείφθηκε ως πολιτική αυτοκτονία από την κυβέρνηση. Αν οι ιδιώτες αγοράσουν τώρα μετοχές της τράπεζας σε μια ενδεχόμενη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, δίνοντας τα 3 δις που χρειάζεται η τράπεζα θα πάρουν με σημερινές τιμές τον έλεγχο του 60% της τράπεζας. Το ΤΧΠΣ θα έχει δώσει 6 δις την άνοιξη του 2013 και θα μείνει με λιγότερο από το 40% της τράπεζας και ο ιδιώτης που θα έχει δώσει 3 δις την άνοιξη του 2014 θα ελέγχει το 60%. Ότι από τα δύο και αν συμβεί μπορεί κάποιος να θεωρήσει ότι το δημόσιο ζημιώνεται.

Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Αν το ταμείο θέλει να βγάλει χρήματα από την επένδυσή του στις τράπεζες, θα πρέπει η τιμή τους να ανεβεί. Για να ανεβεί η μετοχή δεν αρκούν τα καλά οικονομικά αποτελέσματα, αυτά με τους ρυθμούς ύφεσης της ελληνικής οικονομίας δεν πρόκειται να έρθουν ποτέ. Το πιο πιθανόν είναι για τα επόμενα χρόνια να αποκαλύπτονται όλο και περισσότερες μαύρες τρύπες στον ισολογισμό των τραπεζών, οι οποίες για την ώρα είναι καλυμμένες όπως – όπως από τις διοικήσεις τους.

Μπορεί όμως μια μετοχή να ανεβεί όταν ένας μέτοχος κρατάει άνω του 95% στα χέρια του; Πρακτικά αυτό δε γίνεται. Για να ανεβεί η αξία ενός χρεόγραφου, θα πρέπει να αυξηθεί η ζήτησή του. Για να αυξηθεί η ζήτησή του θα πρέπει να αναπτυχθεί η αγορά για το συγκεκριμένο «χαρτί», με άλλα λόγια θα πρέπει να βρεθεί στα χέρια πολλών ανθρώπων. Για να γίνει αυτό, το ΤΧΠΣ θα πρέπει ή να πουλήσει ή να αφήσει τους ιδιώτες να συμμετέχουν στην επικείμενη ανακεφαλαιοποίηση με τωρινές τιμές των μετοχών. Οι χρυσές εποχές που αδαείς ιδιώτες μικρό – επενδυτές έσπευδαν να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους στις ιδιωτικοποιήσεις μικρών ποσοστών κρατικών επιχειρήσεων έχουν περάσει. Λεφτά προς επένδυση στην ελληνική επικράτεια δεν υπάρχουν και αν ακολουθηθεί η πολιτική επιδίωξης πρωτογενών πλεονασμάτων, ούτε πρόκειται να βρεθούν ποτέ.

Οι ιδιώτες επενδυτές προσδοκούν ένα γρήγορο κέρδος. Θέλουν να πάρουν μία από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες με τρία δισεκατομμύρια. Προσδοκούν την αύξηση της τιμής της μετοχής για τον εύκολο πολλαπλασιασμό των χρημάτων τους. Το δημόσιο, μέσω του ΤΧΠΣ, θα πρέπει να το ανεχτεί αυτό αν προσδοκά άνοδο της τιμής της μετοχής της Eurobank, έτσι ώστε να βγάλει τα σπασμένα του. Μαζί με τους ιδιώτες θα επωφεληθεί και το ΤΧΠΣ.

Αυτή βέβαια είναι η αισιόδοξη θεώρηση των πραγμάτων. Η Ελληνική οικονομία δύσκολα θα πάρει τα πάνω της. Τα κόκκινα δάνεια θα αυξηθούν περαιτέρω και εν καιρώ θα αποκαλυφθούν μεγαλύτερες τρύπες στους ισολογισμούς των τραπεζών. Ένας ακόμη γύρος ανακεφαλαιοποιήσεων (ή και περισσότεροι) είναι αναπόφευκτος. Οι επίδοξοι επενδυτές το πιο πιθανό είναι να χάσουν τα κεφάλαιά τους, σα τους Γάλλους αγοραστές της Εμπορικής, οι οποίοι με την αποχώρησή τους υπέστησαν απώλειες μερικών δισεκατομμυρίων ευρώ. Ακόμα και 30% να ελπίζουν να βγάλουν από μια «αρπαχτή» με τη Eurobank, πως θα διαθέσουν μετοχές 4 δις στη σημερινή ελληνική χρηματιστηριακή αγορά χωρίς να προκαλέσουν την κατάρρευση της ίδιας της μετοχής τους; Το δε σενάριο να τριπλασιαστεί η τιμή της μετοχής και να πουληθούν στο ελληνικό χρηματιστήριο 15 δις μετοχών της Eurobank, έτσι ώστε να κερδίσουν οι ιδιώτες και να «ρεφάρει» το ΤΧΠΣ μόνο σαν επιστημονική φαντασία μπορεί να αντιμετωπιστεί.

Η δε λογική ενός επενδυτή που θέλει να ρίξει 3 δις στη Eurobank σήμερα είναι ακατανόητη. Αρπαχτές γίνονται με μικρά ποσά που κινούνται εύκολα. Η μόνη εξήγηση είναι ότι υπάρχουν πολλά κεφάλαια που ψάχνουν εναγωνίως τοποθετήσεις και πάνω στον πανικό τους επιλέγουν ακόμα και τη χρεοκοπημένη και χωρίς προοπτικές ελληνική τράπεζα. Από το να βάλει και άλλα 3 δις το ΤΧΠΣ, τα οποία θα φορτωθούν στον Έλληνα φορολογούμενο, μόνο και μόνο για να κρατήσει τον έλεγχο μιας χρεοκοπημένης τράπεζας, τον οποίο και δεν ασκεί καν, ας αφήσει τους ιδιώτες να βάλουν τα λεφτά τους.

Η μόνη εξήγηση που μπορεί να φανεί πιστευτή είναι ότι οι «επενδυτές» θα χρησιμοποιήσουν την τράπεζα για να δώσουν χαριστικά δάνεια στους εαυτούς τους. Ούτως ή άλλως τα χρήματα που χρησιμοποιηθούν δε θα είναι δικά τους. Κάποιο δάνειο θα πάρουν από καμιά άλλη τράπεζα, όπως είχε κάνει και ο Σάλας παλαιότερα …