Η Alpha, η Πειραιώς και το σκάνδαλο των warrants

Αναφερθήκαμε σε προηγούμενο άρθρο στην περίπτωση της Eurobank και στην περίπλοκη κατάσταση που διαμορφώθηκε ένα χρόνο μετά την ανακεφαλαιοποίησή της. Ας εξετάσουμε όμως τις περιπτώσεις της Alpha και της Πειραιώς. Δύο τράπεζες που ακολούθησαν τελείως διαφορετική πορεία από τη Eurobank. Πριν την ανακεφαλαιοποίηση όλες οι τράπεζες βρισκόταν στην ίδια κατάσταση: Χρεοκοπημένες. Σε αντίθεση , όμως με τη Eurobank αυτές κατόρθωσαν να συγκεντρώσουν το 10% των απαραίτητων κεφαλαίων από ιδιώτες επενδυτές και διατήρησαν τις διοικήσεις τους.

Πέρα όμως από τις μετοχές, οι ιδιώτες επενδυτές που συμμετείχαν στην ανακεφαλαιοποίηση πήραν και ένα πολύτιμο δώρο. Πήραν το δικαίωμα να αγοράσουν μετοχές των τραπεζών τους από το ΤΧΠΣ, σε μεταγενέστερο χρόνο με την τιμή στην οποία έγινε η ανακεφαλαιοποίηση. Τα δικαιώματα αυτά μπορούσαν να ασκηθούν σε διαφορετικούς χρόνους στο μέλλον και ονομάστηκαν Bermuda call warrants. Εκτός λοιπόν από το σκανδαλώδες δικαίωμα της διατήρησης του ελέγχου των τραπεζών τους, όταν το ΤΧΠΣ διατηρούσε το 85% του μετοχικού κεφαλαίου, οι τραπεζίτες είχαν πολλά να επωφεληθούν σε περίπτωση που η μετοχή της τράπεζάς τους ανέβαινε. Θα μπορούσαν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους και να αγοράσουν τις μετοχές του ΤΧΠΣ σε χαμηλότερες τιμές από τις αγοραίες. Για κάθε μετοχή που αγόραζαν είχαν το δικαίωμα να αποκτήσουν 9 μετοχές του ΤΧΠΣ στην αρχική τιμή της ανακεφαλαιοποίησης (συν ένα μικρό επιτόκιο που αυξάνεται ανά έτος και δε μπορεί να ξεπεράσει το 7%). Αυτό το δικαίωμα βέβαια θα ήταν άχρηστο σε περίπτωση που οι μετοχές χάνανε την αξία τους, θα μπορούσε όμως να αποβεί εξαιρετικά κερδοφόρο αν οι μετοχές ανέβαιναν. Το δικαίωμα ήταν επίσης εμπορεύσιμο, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμα και αν δεν είχαν τα χρήματα να το ασκήσουν, μπορούσαν να το πουλήσουν σε κάποιον που ήθελε να αγοράσει τραπεζικές μετοχές στο μέλλον.

Το μεγαλύτερο σκάνδαλο με τα warrants όμως δεν ήταν τα κέρδη που πιθανόν θα αποκόμιζαν οι τραπεζίτες. Αυτά κατά πάσα πιθανότητα δε θα ήταν πολύ μεγάλα. Ακόμα και αν ασκούσαν το δικαίωμα που τους δινόταν να αγοράσουν σε χαμηλότερη τιμή της αγοραίας, δύσκολα θα μπορούσαν να αποκομίσουν μεγάλα κέρδη. Δύσκολα θα βρίσκανε αγοραστές να πουλήσουν τις μετοχές άμεσα. Δεν υπάρχει τέτοια ζήτηση για τραπεζικές μετοχές στο ελληνικό χρηματιστήριο. Το μοναδικό κέρδος τους είναι ότι είναι προστατευμένοι από έναν πιθανό μελλοντικό επενδυτή σε περίπτωση που οι τράπεζές τους ανακάμψουν. Διατηρούν τη δυνατότητα να ασκήσουν τα δικαιώματά τους και να πάρουν τον έλεγχο των τραπεζών τους κατά προτεραιότητα από ένα επίδοξο νέο ενδιαφερόμενο, πράγμα που είναι μια δίκαιη ανταμοιβή για το γεγονός ότι βάλανε χρήματα από την αρχή και όταν οι τράπεζές τους ήταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Το σκάνδαλο βρίσκεται στην πλευρά του ΤΧΠΣ. Όταν έγινε η ανακεφαλαιοποίηση καλλιεργήθηκε η προσδοκία ότι το δημόσιο μακροπρόθεσμα, και όταν οι τράπεζες ανέκαμπταν, θα μπορούσε να πουλήσει τις μετοχές που είχε στα χέρια του και να αποκομίσει και κέρδος. Αυτό όμως είναι ένα μεγάλο ψέμα. Ta warrants όμως που υπάρχουν στην αγορά διασφαλίζουν ότι όσο τα δικαιώματα αυτά ισχύουν το ΤΧΠΣ δεν πρόκειται να αποκομίσει κέρδος. Τα warrants που δόθηκαν λήγουν το 2017 – 2018. Η ανακεφαλαιοποίηση λοιπόν σχεδιάστηκε αποκλειστικά για τη στήριξη των τραπεζών και των ιδιοκτητών τους. Τα warrants μάλιστα μπορούν να πωληθούν στο χρηματιστήριο, οπότε ακόμα και αν ο κάτοχός τους δεν σκοπεύει να τα ασκήσει μπορεί να τα πουλήσει σε κάποιον άλλο επενδυτή, ο οποίος επιθυμεί να αγοράσει τραπεζικές μετοχές σε χαμηλότερη τιμή από την αγοραία. Ο μόνος ο οποίος δεν πρόκειται να επωφεληθεί είναι το ΤΧΠΣ, το οποίο όσο και να ανεβούν οι τιμές θα αποκομίσει ένα κέρδος που δε θα ξεπερνάει το 7% σε περίπτωση που τα δικαιώματα αυτά ασκηθούν μέχρι και 4,5 έτη μετά την ανακεφαλαιοποίηση.

Αν δε συνυπολογίσουμε ότι όλο και από κάπου θα πάρει χασούρα το ΤΧΠΣ (Eurobank) τότε η προσδοκία κερδοφορίας ή έστω ουδέτερου αποτελέσματος εξαφανίζεται.